Erretegiko Natur Eremu Sensiblea (ENS) herriko benetako birika berdea da. Departamenduko errepidetik ikus dezakezue, eskuzabal eskaintzen digu baina aldi berean bere erliebea merezi du, bere erliebeak leku honetan Natura dela andre bakarra gogorarazten baitigu.

Paradoxa anitzeko benetako harribitxia, Erretegiak bere alderdi ezberdinekin erakartzen du: espazio naturala, hondartza, surf gunea, interes geologiko nabarmena duen gune bat da.

Haran honetan itsasgoran hondartza txiki bat dago, baina bikaina ozeanoak atzera egiten duenean.
Bere panoramaren edertasunak bere itsaslabarren arriskutsutasunarekin kontrastatzen du, bere geruza geologikoen itxura zaharra azken urteotako klima gorabeherarekin lotutako higadurak gainditu du.

Laburbilduz, hemen ezer ez dabil Naturaren menpe egon gabe.

Oinarrietara itzultzeko gogo izugarria

Hartu aparteko jolastokia, konbentzimenduak eta ongi egiteko gogo bizia, gehitu berrikuntza dosi bat, erronkarako gustua eta aktore konprometitu gutxi batzuk eta lortuko duzu espazioa birnaturalizatzeko proiektua.Natural Sensitive Erretegiatik.
Gaur gure atsegin handienerako, Erretegia birnaturalizazio proiektuaren arduraduna den Pirinio Atlantikoetako Departamendu Kontseiluko Peio Lambert, Sensitive Natural Space & Biodibertsitate teknikariaren elkarrizketa partekatzen dugu.

Hitz egiten entzungo genituzkeen horietakoa da, batez ere Bidart eta bertako paisaiak gogorarazten dituenean superlatiborik ez duelako falta. Sutsua eta liluragarria, Peio arloko profesional bat eta naturazalea da: ingurumenaren eta gauza sinpleen defendatzaile sutsua.

Bere aitarekin batera lehenengoz ikasi zuen Natura jabetzen, elementuak deskodetzen, paisaiak irakurtzen, usainak usaintzen, gure arbasoek egiten zutenera irekitzen: Natura sentitu eta ulertzen, edozein eguralditan.

Frantziako eskualdeetako hainbat natur erreserbatan hainbat urtetako esperientziaren ostean, Peio bere herrialdera itzuli zen bere lanbide-pasioa gauzatzera.

Gaur egun Peio departamenduko gune natural ederrenen artean garatzen da.

ENS du 64ko benetako begiralea, bere egunak bulegoaren eta zelaiaren artean banatzen ditu.

Peio Lambertekin bilera

Peio, hasteko, Erretegiko Sailaren eta ENSren arteko lotura azaltzen diguzu?

Jakin behar dena da Departamentuak Pirinio Atlantikoetan zehar hainbat ENS jabe eta kudeatzen dituela, Erretegiarena barne. Eskualdea biodibertsitatean liderra den arren, gure lurraldeko ingurumena eta paisaiak zaintzen aspaldian parte hartzen duen Saileko Kontseilua da.

Beraz, gure eskalan 17 gune kudeatzen ditugu jabe gisa, ia dozena bat daude kostaldean, gero departamenduaren barnealdean beste batzuk mendira arte. Beste gune batzuen (34) kokudeatzaileak ere bagara, hala nola Angeluko ​​Izadia parkea edo Donibane Lohizuneko Lorategi Botanikoa, adibidez. Nire taldean 7 pertsona gara, lanbide eta espezializazio arlo ezberdinez osatuak. Hainbat integrazio gune elkarterekin ere lan egiten dugu gure espazioen ohiko mantentze-lanetarako.

ENSetik haratago, bazkide gisa ere jar gaitezke udal batek gorde nahi duen espazio bat identifikatzen badu.

Sailak urbanizazio-zergarekin lotutako diru-sarrerak biltzen ditu eraikuntza baimenak aurkezten direnean, eta horrek naturguneak babesteko funtsak biltzen laguntzen du. Askotan garraio kudeaketan pentsatzen dugu sailaren eginkizunei buruz hitz egiten dugunean, baina Sailak kudeatzen dituen jarduketa-eremuetan ere badago alderdi hori.

Zein da birnaturalizazioaren printzipioa?

Termino berria da, aitorpen pixka bat gehiago izaten hasia. Ez dugu esango modan jarri denik, baina batez ere gaur egun normal bihurtu da espazioen kudeaketa horrela jabetzea.

Birnaturalizazioaren helburua jatorrizko natura berreskuratzea da, desagertu den lekuan, gizakiak eraldatu edo artifizializatu duen tokian.

Erretegia proiektuari dagokionez, hainbat fase izan ziren birnaturalizazio prozesuan: kanpina edo are gehiago etxebizitza bat egitea aurreikusi zen garaian isuritako asfaltoaren azpian dagoen landarediari lekua ematearena; euri-urak harrapatzen zituen sare hidraulikoa kentzearena, urari zirkulazio naturalagoa berrezartzeko, orain malda naturalak beste erritmo batean jarraituko dituena.
Ekintza horri esker, landaredi jakin bat hazten zen, bere lekua berreskuratu zuen; esate baterako, azkarrago isuriko den guneetan baso-guneak aurkituko ditugu eta isurketa motelagoa izango den guneetan goroldio txikiak, iratzeak, zohikaztegiak oso ezagunak diren espezie jakin batzuentzat aterpea aurkitu ahal izango dute. Bernaturalizazio-prozesuan nonbait, habitat naturalen bilakaera natural batekin laguntzen dugu.

Hasieran, proiektua forma hartzen ikusi genuenean, hala ere, lanaren fase bat jarri genuen erronka! Zorionez abisatu diguzu!

Pittosporumetan esku hartu behar izan genuen momentuaz ari zarela imajinatzen dut? Bai, ederrak dira, lurrinagatik estimatzen ditugu, itxura bihurritua polita da ziur, baina espezie exotikoak dira eta Iruñeko belarra bezala, euskal kostaldeko paisaiaren parte diren arren, espezie hauek inportatu ziren. garai batean eta bertako fauna eta florari kalte handia egiten diote, batez ere hedapen ahalmen handiagatik.

Bigarren gauza ere nahiko ikusgarria izan zen "terrazak" kendu behar genituen momentua gogoratu! Antolamendu hauek bailaran moldatu ziren, mihise-dendak, piknik-mahaiak eta barbakoa egiteko espazioak jartzeko. Gaur egun pentsaezina dirudi ENS bezalako eremu babestu batean.

Belardi hau “birdiseinatu” genuenean, higadura naturalaren prozesua errespetatuko zuen malda bat aurkitzea izan zen ideia, eta bertan ahalik eta landaredi aitzindari eta lokalena erein genuen. Herritarrak lekua bisitatu ahal izateko mantentzen da, eta gaur egun intsektuak eta hegaztiak hartzen dituen belardi gisa kudeatzen da. Beraz, laburbilduz kudeaketa antropikoa da baina jatorrizko izaera baten antzekoa dena. Neurri batean, espazio natural bat “bararatzen” dugu, interesgarria da.

«Beti dago birnaturalizazioaren hasiera eta amaiera bat, naturak egin zezakeenera ahalik eta gehien hurbiltzen saiatzen gara».

Espiritu horretan izan al zen Erretegia zure lehen proiektua?

Bai, fitxategi hau testu-liburuen kasua da, oso hezigarria eta oso formatzailea izan zen niretzat. Alderdi teknikotik haratago, asko gogoratzen dut giza alderdia, eragile ezberdinekin egindako bilerak, hautetsiak, bazkideak, teknikariak. Nire ibilbidean aukera bat da proiektu honetan lagundu duten pertsona guztiekin lan egin ahal izatea. Benetan sentitu genuen guztion partekatutako anbizioa, elkarrekin birtutetsuagoa den zerbaiterantz bueltatzeko gogoa.

Eta hemen zertxobait indartsuagoa da, Bidarten sentitzen dugu arima bat aparte, izaera, badaude ondarearen kontserbazioan eta babesean benetan inbertituta dauden gizon-emakumeak.

Ez dugu nahikoa komunikatzen, Erretegia industrian benetan erreferente bihurtu da. Proiektu honek Trantsizio Ekologikorako Ministerioak egindako "Naturan oinarritutako irtenbideak kostaldeko lurralde erresilienteetarako" izeneko proiektuen deialdi nazionala irabazi zuen.

Baina ez gara hor gelditzen, publikoari zuzendutako animazio eta bitartekaritza ekintza oso bat ere badago martxan.

Erretegia guneko ekitaldi eta irteeren egitaraua denborarekin zabaltzen ikusi dugu, gehiago kontatuko al diguzu?

Kalitatezko bazkide asko ditugu, programa nahiko aberats eta integral bat ezartzen laguntzen digutenak. THE CPIE euskal kostaldea fauna eta flora, geologia, natura eta ondarea edota jolas tematikoak antolatzen ditu.

Hor dago Uraren Familia bere jardun-eremuaz eta uraren kontserbazioaz hitz egiteko esku hartzen duena.

Hainbat alditan ere antolatu genuen parte hartzeko proiektuak arrakasta lortu duten guztientzat zabalik, belarra zabaltzeko eta bertako espezieak ereiteko irailekoa pentsatzen ari naiz.

Interesgarria da publikoa inplikatzea, paraje natural eta geologiko paregabea da paisaiatik haratago leku honi buruz gauza asko kontatzeko.

Zer dago zure lanean zertan ezagutzen ez duguna?

Beharbada, benetan identifikatu gabe susmatzen dugu, baina lanbidearen jarraipen naturalista: dei egiten zaien profesional espezializatuek egiten duten zenbaketa eta inbentarioa, botanikariak adibidez. Txostenak egiten dituzte, gunearen errendazioa behatu eta aztertzen dute, bere aurrerapena, ekintzen arrakasta aztertzeko benetako eta beharrezko jarraipena da.

Negoziazio zatia ere badago, hainbat eragile eta proiektuko eragileen kudeaketa.

Proiektu bakoitzean lehen borondate politiko bat dago eta gero bakoitzak bere harria eramaten du eraikinera gauzatzeko. Dinamika honen muinean egotea zirraragarria da, asmo horiek guztiak koordinatu ahal izatea, balore hauek biltzen dituzten proiektuen zerbitzura dauden lanbide guzti hauek oso zirraragarria da!

Ba al duzu mezurik transmititzeko?

Ez da erraza galdera honi erantzutea, esango nuke, jakin-mina izateko beldurrik ez izatea eta inguratzen gaituen naturara hurbiltzea. Begiak zabaltzea paisaiak irakurtzeko, landatu beharreko espezieei, gauza askotan eragina izan dezaketen gure praktiken aldaketa txikiak ezagutzeko. 

Benetako erronka bat da: nola egin inguruko natura bidaietan eta telebistan ikusten duguna bezain interesgarria?

Eta gero egokitu klima aldaketak inposatuko digun bilakaerara.

Turismo-osagaiari dagokionez, trantsizio-ekoturismoaren alde oso bertutetsua garatzea nahiko nuke, gero eta gehiago goazela espazioen baina baita establezimenduen kudeaketa mota honetara.

Erretegia kudeatzeko moduak antzeko beste proiektu batzuk sor ditzake, dagoeneko landatutako hazi ederra izango da.


Zenbaki gako batzuk:

20

enpresek

mobilizatu

1.2

milioi euro

inbertsioa

1

prezioa

nazio

1.8 ha

belardi

zaharberritu

5800m²

Sun

ureztatua

1

zona

Natura 200

irakurri gehiago Erretegian

En faire tout un foin !

Egin zalaparta!

irakurri gehiago